De trein naar waardeloosheid

Ik heb je al eerder verteld van de trein die je meeneemt maar waardeloosheid. Dat dit geen aangename bestemming is moet ik je wellicht niet vertellen. En toch hebben we allemaal die trein. Of dat is toch wat ik de laatste dagen aan mezelf vertelde. Ik heb de kans gehad om deze treinrit langs twee kanten te mee te maken, enerzijds als reiziger en anderzijds als persoon naast de reiziger. 

Als ik op de trein zit dan zoeken mijn gedachten dapper naar antwoorden en uitleg, maar de vraag is eigenlijk niet zo duidelijk. Dus springen de antwoorden alle richtingen uit. De uitleg is logisch en gegrond, maar het is de trein naar waardeloosheid. De ondertoon van al deze hersenspinsels is dat ik waardeloos ben. Het zoeken naar antwoorden en uitleg is eigenlijk een mechanisme om met dat diep pijnlijke gevoel om te gaan. 

Op zo een moment voelt het als waarheid dat ik waardeloos ben. Om mezelf te beschermen, en toch te kunnen leven, maak ik hersenspinsels. Dingen als ‘dat is echt wel fout om dat te doen’, ‘waarom begrijp je dat nooit?’, ‘zie je wel uiteindelijk ben je altijd alleen’, ‘je bent waardeloos’ en andere harde pijnlijke gedachten. Die hersenspinsels zijn de kadans van de trein. Toek, toek, toek; regelmatig blijven nieuwe gedachten zich als waar opdringen. Het zijn nieuwe oude gedachten; gedachten die ik al vaker had maar omdat ik zo in de trein zit geven ze de indruk nieuw te zijn. 

Ik ken dit beeld, hoe mijn gedachtegangen dit doen - al jaren - en toch is het lastig om wanneer je op de trein zit te herkennen dat ik daar ben. Zoals ik de andere keer schreef is het duidelijk beeld van de trein ondersteunend voor me. Deze keer was het de kadans die me deed opmerken, dat ik daar was. Ik merkte dat mijn gedachten op het ritme van die kadans gedachten produceren, waar de ondertoon van is: je bent waardeloos. De gedachten hadden in het begin met wat er die dag gebeurde te maken, maar snel was het een mengelmoes van alles en nogwat. 

Toen had ik door: ik zit op de trein naar waardeloosheid. Door het te benoemen aanvaarde ik het, geen oordeel, ik denk dat iedereen het doet. En ontleren begint bij aanvaarden. Door het zien van wat ik deed voor wat het is, kon ik voelen waar ik nood aan had. Ik voelde me eenzaam. Ik had het gevoel dat ik los stond van de rest van de wereld. Dit mag er zijn en ik gaf het ruimte. Vervolgens sprak ik er met een dichtbij staand persoon over. Het smolt als sneeuw voor de zon.  

In dit proces zag ik duidelijk hoe ik de oude pijn zou kunnen gaan herhalen, omdat mijn hersenspinsels dan gelijk hebben. Wanneer ik op die trein van waardeloosheid zat en hoorde wat ik hierboven schreef. Had ik, geheel logisch, de neiging om daar iets aan te doen. Als ik deze gedachten heb dan moet ik voor mezelf zorgen. Weggaan of het iets aanpassen of wat dan ook, maar vooral iets doen. 

Nu, van een afstand, kan ik zien dat stel dat ik dit vanuit de trein beslist en gedeeld had, dat ik mijn eigen eenzaamheid alleen maar zou gaan bevestigen. Wat trouwens is wat die gedachten willen: het herhalen van de patronen die ze kennen. Stel dat ik vanuit de trein beslis om afstand te nemen. Dan communiceer ik dat, niet vanuit de acceptatie, maar vanuit de bevestiging dat ik waardeloos ben. Daardoor krijg ik ook niet de empathie, compassie en acceptatie waar ik diep van binnen naar verlang. 

Daarnaast had ik de kans om als toeschouwer naar een reiziger te kijken. Mensen met wie ik geregeld een menselijk contact had. Een gesprek waarin duidelijk, en op initiatief van de ander, empathie, compassie en acceptatie ruimte had. Dit veranderde als donderslag bij heldere hemel. Ik was zo verbouwereerd dat ik enkel kon luisteren en als toeschouwer toe kon kijken. Dit was op het moment dat de persoon op de trein stapt, volgens mij. Ik maak die conclusie omdat die plotsklaps verandert van omgangsmanieren. Ik ben dankbaar dat ik dit mocht zien, want het gaf me meer compassie naar mijn frustratie dat anderen me soms niet kunnen volgen. 

Ik gaf die persoon tijd en we zullen wel zien wat er komt. Er kwamen lelijke verwijten en ongepast gedrag. Daar wil ik niet bij in de buurt zijn; ik heb het recht om niet uitgekafferd te worden. Ik zag hoe die persoon op de trein naar waardeloosheid zat. Dan gooi je er ook gedachten uit die niet ok zijn. Dan laat je gedrag zien dat niet door de beugel kan. Dan kan je je totaal niet inleven in hoe dit voor de ander zou overkomen. Je zit namelijk op jouw trein met jouw verhalen en jouw verleden van waardeloosheid. 

Als toeschouwer leek dit eerder een gevangenis die ze zelf bouwden. Ik kreeg bijvoorbeeld het verwijt over iets waar ik totaal niets mee te maken had. Maar ik voelde wel hoe waar het was voor die persoon, dat ik daar verantwoordelijk voor was. Daar zag ik: zo bouw je je eigen gevangenis. De persoon maakte mij verantwoordelijk voor een grens die hij had moeten aangeven. Door de macht of verantwoordelijkheid niet bij jezelf te leggen kan je niet zien wat je zelf laat zien en laat zijn.  En is de kans groot dat dit zich herhaalt. 

Dit inzicht is me dierbaar en wil ik met respect behandelen. Ook al deed het gedrag van de ander pijn en was het niet ok. Ik voelde compassie door te zien hoe de trein naar waardeloosheid, je eigen gevangenis kan worden. Ik kan daar weinig in veranderen. Acceptatie en aanvaarding begint bij jezelf. Ik kan het accepteren dat mensen voor zichzelf een gevangenis bouwen. Ik kan het laten zijn dat er dan geen enkele mogelijkheid tot empathie, compassie en acceptatie is. En ik kan kiezen hoe ik me laat zien. 

En wat heeft dit nu met kleding te maken? Hoe voel jij je als je kleding aankoopt, aandoet of aanraakt? Zou het kunnen dat je op de trein naar waardeloosheid zit? Dat is althans wat ik zie. Wat laat jij zien en zijn in kledingmomenten?

Suitably yours,

Annelies