overrompeld.

Stel, je bent ergens en je ziet iemand met een bloedneus. Die persoon, met de bloedneus, is daar niet mee bezig en merkt het niet op. Ik zou dan de conclusie trekken dat deze persoon dit niet doorheeft en zou hem erop wijzen. Wellicht gaat die persoon dat iets ondernemen om zijn bloedneus te verhelpen. En als ik daarbij kan helpen, zal ik dat wellicht ook aanbieden. 

Neem nu dezelfde context en de bloedneus is een overrompeling. De andere persoon laat gedrag zien, waaruit jij kan afleiden dat deze overweldigd is. Zou de situatie en jouw reactie dan hetzelfde zijn? 

Het is inderdaad zo dat de (visuele) kenmerken van een bloedneus gekend zijn. Daarbij merkte ik op dat ik tijdens de oefening al de neiging had om overweldigt uit de doeken te doen. Ik ga er even vanuit dat je deze kenmerken herkent: zou je die persoon aanspreken en hoe? 

Ik zou een snelle analyse maken of het veilig is om deze persoon daarop aan te spreken en indien van toepassing te helpen of ondersteunen. De evidente reactie die ik zou laten zien bij de bloedneus, is in dit geval niet zo evident. Misschien ben ik mezelf nu aan het vrijpleiten, maar een eigenschap van overrompeling is dat je dat zelf niet erkent. Wanneer ik zelf in die toestand vertoef, en ik heb dat nog niet door, is de boodschap van een ander die me komt melden dat ik overweldigd ben, eerder een aanleiding om nog meer in overdrive te gaan. Ik kan er natuurlijk niet van uitgaan dat anderen hetzelfde ervaren en dat is het kader dat ik heb. 

Wat zijn de eigenschappen van het gevoel overweldigd te zijn? Een definitie van Jon Kabat-Zinn is: het leven laat zich sneller zien dat mijn zenuwstelsel en psyche kan volgen. Maar hoe laat zich dat nu zien als een bloedneus plaatsvindt? 

De persoon zegt letterlijk iets in de zin van ‘het gaat te snel’, ‘ik kan het niet meer volgen’ of gelijkaardige woorden. Soms is dat letterlijk zeggen: eerder tussen de regels lezen, als een angst om niet mee te kunnen komen, irrelevant te zijn of niet durven te vragen om de ondersteuning die je nodig hebt. 

Een gebrek aan openheid, zoals ik al merkte bij mezelf. Alternatieven, oplossingen of perspectieven kunnen zien vraagt om een openheid, die er dus niet is. Als gever van deze aanpak kan dit uitputtend en vervelend aanvoelen. ‘Ik heb je hier veel opties gegeven en niets is goed genoeg.’ 

Stel dat je de moed had om die ervaring te delen en dan reageert de ander daar amper op. Een gebrek aan empathie is dan ook een kenmerk van overrompeling. De ander krijgt eigenlijk op geen manier een prikkel binnen; niet via gedachten noch gevoelens.  

Het is dan ook via het laatste pootje van de kruk dat we misschien iets kunnen betekenen voor de andere, via gedrag. ‘Bedaardheid is besmettelijk’, helpt me om extra bewust die bedaardheid te laten zien en zijn. Dit is niet altijd evident, omdat de gevoelens van overrompeling onaangenaam zijn om te ervaren en we de neiging hebben om dat dan op eender welke manier van ons af proberen te duwen. Dus dit overweldigd zijn kan zich laten zien in de zin van de schuld afschuiven, kritisch zijn, dramatische plannen bedenken, grootste oplossingen (proberen) uit te voeren, dichtklappen, emotioneel uithalen, de eerste de beste oplossing nemen, shoppen zonder denken en zo verder. Een pak ingewikkelder dan een bloedende neus ontrafelen. 

Een laatste kenmerk dat ik nog wil aanhalen is dat de persoon zelf het misschien als gestresseerd zou kunnen benoemen. Als de persoon zich een beetje bewust is van wat er gaande is, kan het zijn dat hij die term gebruikt. Maar gestresseerd is anders dan overweldigd. Je bent geïnteresseerd, wanneer er veel op de plank ligt, maar het is met een tandje bij te steken haalbaar. Overrompeld is dat je het niet meer aan kan, waarbij rust en kalmte de enige oplossingen zijn. 

Waarom schrijf ik dit hier, terwijl we hier kledingpatronen analieseeren? Die kenmerken van overrompeld zijn, zijn wat ik het grootste deel van mijn klanten en potentiële aankopers van kleding zie doen, terwijl ik in interactie met hen ben. Een totale onmogelijkheid om in de spiegel te kijken. 

Wil je iets doen voor het klimaat? Blijf kalm bij iemand die overrompeld is. 

Suitably yours,

Annelies