Ik ben kunstenaar.

Ik ben kunstenaar. Ik hoor me dit zeggen en voel me er ok bij. In de lessen en workshop die ik geef ben ik extreem gevoelig op het verschil tussen ‘ik ben’ en ‘ik doe’. Brené Brown wees me erop met haar onderzoek: ‘Ik ben’ is verbonden met identificatie. ‘Ik doe’ is verbonden met gedrag. De identificatie van een bepaald gedrag maakt dat je zegt: ‘ik ben goed in dit en slecht in dat.’ Dus als zeg ik iets te zijn, en ik blijk dat niet te laten zien, is er een groot identiteitsprobleem. Dit is een denkwijze, die rechtstreeks leidt tot verslaving, stagnatie, ongepast gedrag, depressie en zelfmoord. ‘Ik doe’ heeft de omgekeerde reactie, want ik doe laat je groeien, verantwoordelijkheid nemen, voorbeeldgedrag stellen en geeft je een hoopvolle en positieve kijk op het leven.

Vandaar dus dat ik eerst voor mezelf, en later voor mijn deelnemers en leerlingen, daar radicaal in ben. (wat een dubbele laag:) Hoe snel zeg je niet als je iets ‘ fout’ deed; ‘wat ben ik een domkop.’ Ik deed iets dom, maar ik ben geen domkop. Lesgeven en leren stopt op het moment dat ik, net als iedereen, concludeer dat ik een domkop ben en niet meer zeg dat ik herhaaldelijk heel veel domme dingen deed.

Dus ik zeg: ‘ik ben kunstenaar.’

Op papier en qua diploma’s ben ik dit al lang en herhaaldelijk, maar het was alsof ik dat niet nodig vond om te zeggen. Ik vind het ook niet zo een duidelijk woord. Ja en nee, ik schilder om mijn ontwerpen te laten zien, maar ik ben geen schilder. Ik beeldhouw met stoffen en mensen, maar niet met steen. Elke kunstdiscipline heeft zijn eigen materiaal, maar vaak heb ik andere materialen nodig om mijn werk te maken. In mijn opleiding kreeg ik dus ook lessen van andere disciplines. Zo had ik heel veel uren tekenen en schilderen, fotografie, grafische vormgeving, beeldhouwen, multimedia, enz. Dit gebruik ik allemaal, omdat ik iets laat zien wat nog niet bestaat of bestond. Ik kan voldoende tekenen om mijn ontwerp duidelijk te maken, maar ik ben geen tekenaar.

Ik luisterde tweemaal naar de podcast van ‘Zwijgen is geen optie’ met Stefan Hermans. (Je moet die luisteren.) Punt. Van alle geweldige dingen die bleven hangen: je wordt pas met identiteit geconfronteerd als je in een andere wereld bent. Het is zo dat ik ontdekte dat het ‘kunstenaar zijn’ me een aantal tools heeft gegeven, die ik als totaal normaal ben gaan beschouwen.

Alleen staan.

Geloven in mijn waarheid, de ander zijn waarheid laten zijn ook al staat die daar haaks op.

Op een fatsoenlijke manier emoties, gedachten en gedrag uiten.

Kritisch vanuit mezelf naar de wereld kijken.

In het individuele ligt het universele.

Moeilijke vragen stellen.

Nieuwsgierig blijven ook al voel ik dat iedereen ervan weg wil.

De blik op afstand gebruiken om het binnenin beter te maken.

Iedereen zijn blik is juist, niemand zijn blik is juist.

Een probleem aankaarten, uitpluizen en dan pas een oplossing kiezen.

Weten en voelen dat iedereen gezien en gehoord wil worden en daar recht op heeft.

Iedereen is creatief, de tool om dit te uiten kan je met veel geduld en liefde leren.

Tijd en nadenken maakt dingen vaak op lange termijn beter.

Spreken, praten en discussiëren is een manier van zoeken.

Iedereen heeft een verhaal; het is mijn eigen verantwoordelijkheid hoe ik het vertel.

Er zijn geen keuzes, die iedereen gaan plezieren.

Het gaat niet om mooi; het gaat hem om hoe je iets vertelt.

Hoe dan ook: laat je jezelf zien aan anderen, ook al kies je ervoor om je niet te laten zien.

Er is geen goed of fout. Er is enkel hoe jij dit naar buiten brengt en hoe anderen dit opvangen.

Samen leven in meningsverschil.

Falen is iets dat anders uitpakte dan ik het voorzien had en vaak leerrijk.

Boosheid toont waar je passie zit. Niemand wordt boos om iets dat hem niets kan schelen.

‘Ik voel’ is evenwaardig aan ‘ik denk.’

Zijn dit geen eigenschappen die onze maatschappij keihard nodig heeft? Net nu wordt er keihard gesnoeid in de projectsubsidies van cultuur. Ik ben afgestudeerd net na de eerste grote vermindering in de subsidies. Een scenograaf? Daar is geen geld meer voor. Kostuums, decor, licht en rekwisieten? Dat kunnen we wel zelf bedenken. Ja, de andere kunstenaars hebben ook van mijn vak geleerd tijdens hun opleiding. Zo is mijn atelier ontstaan. Een klant is iemand die je werk betaalt. Af en toe heb ik nog een project in theater en tv. Voor mij is er geen verschil om voor een mens te werken die een rol speelt of een mens te werken die probeert zichzelf te zijn. Qua kleding maken en denken is dit hetzelfde.

De reden dat ik me nu identificeer met kunstenaar zijn, is omdat ik zie dat ik me herhaaldelijk zo gedraag in contact met anderen. De confrontatie met anderen is soms hard. Het is volgens velen fout om alleen te staan en al de rest van die lijst.

Wat als de kunstenaars die nu geen projectsubsidies meer hebben zich in de wereld van alledag gaan mengen. Trouw blijvend aan hun zijn. Niet slaaf om hun boterham te verdienen, maar lesgeven als kunstvorm. Anderen helpen als kunstvorm. Meedraaien in een bedrijf als kunst. Om de principes waarom ik me als kunstenaar identificeer elke dag te doen. Lees de lijst met tool nu eens na, want dit is net wat ik nodig heb om te kunnen blijven staan in deze wereld.

Duurzaamheid, sustainability, the ability to sustain, de kunst van het blijven staan.

Suitably yours,

Annelies