Wegdraaien verdraaien
Je weet dat mijn basisvraag ‘waarom blijven we kleding kopen die ons niet dient’ is. Een onderdeel dat ik daar nu in explodeerde is het wegdraaien van kwetsbaarheid. Om een relatie te laten zien en zijn die dienend is, is het essentieel om kwetsbaar te zijn. Je weet dat één van mijn bronnen Brené Browns ‘de kracht van kwetsbaarheid’ is. Ik verdiep me al jaren in haar werk, maar het duurde me toch ook even lang om kwetsbaarheid te begrijpen en te ervaren. Dit proces is nog steeds in volle gang. Kwetsbaarheid is niet aangenaam, vandaar dat we er van wegdraaien. Het is volgens haar emotionele blootstelling, risicovol en onzeker. Een relatie of ervaring is dienend, doordat je het risico nam om je bloot te stellen en in de onzekerheid te stappen.
Door bij mezelf op zoek te gaan, naar wat is kwetsbaarheid en hoe voelt dat in mijn lichaam, kon ik de neiging die mijn denken heeft om hiervan weg te draaien verdraaien. Onze hersens zijn er om ons te laten overleven, niet om ons te laten zien en laten zijn. Vaak als ik iets risicovols in overweging nam, gaven mijn gedachten het advies om het niet te doen: te gevaarlijk. Dit is exact waarom we overleefden. Als ik een echt gevaar zie, een jaguar of een auto op hoge snelheid, dan ben ik blij dat mijn denken mij snel tot actie breng om me veilig te stellen. Het doet op een degelijk moment wat het beste is om te overleven. Het geeft je een kracht om te rennen als nooit tevoren, om oplossingen te creëren. En zelfs daarna gaan je hersens je hormonaal belonen. Het geeft je een goed gevoel dat je dit probleem kon oplossen of dat je jezelf en de andere kon veiligstellen. Dit geeft een euforisch en zalig gevoel van dit heb ik gedaan, woehoew!
Maar hoe vaak in het leven sta je oog in oog met een jaguar of auto op hoge snelheid? Dat laatste komt al iets meer voor dan het eerste. Ik merkte op dat ik vaak bang ben dat ik niet veilig ga zijn, en dat dit mijn keuzes en gedrag bepaalt. Zo ga ik in relaties kiezen voor veiligheid. Voor mij is dit door het deel van mezelf te laten zien waar kritiek weinig tot geen impact op me heeft. Dat is de zakelijke, warme Annelies. Je wordt door haar warm ontvangen. Ze zal ervoor zorgen dat je jezelf veilig voelt. Ze gaat je helpen waar dat kan, op een warme en zakelijke manier.
Dit is de sociale Annelies die ik ontwikkelde om zo min mogelijk kritiek te krijgen. Want als ik kritiek kreeg, voelde ik me kwetsbaar. De warme, zakelijke Annelies is mijn manier om weg te draaien van kwetsbaarheid, maar zoals eender welk schild, beschermt me dit niet van alles. Vaak na sociale interacties voelde ik me leeg en niet gezien. Ik had het gevoel dat ik maar geef en aanbiedt aan anderen en dat ik niet terug krijg wat ik wou. Het is dit deel dat je volgens mij kan laten zijn met kwetsbaarheid. Door jezelf te vragen wat wil ik, verlang ik nu echt? Waar heb ik nood aan? Wat zijn de behoeften die niet vervuld zijn?
In sociale interacties koos ik (onbewust) om een schild op te trekken. Het duurde me tientallen jaren om dit schild te laten zien aan mezelf. Eens je het laat zien, laat je het zijn. De teleurstellende ervaring van sociale interactie heb ik zowat mijn hele leven (gehad). Het maakte dat ik mezelf daarvoor veroordeelde of in een hokje duwde. Ik ben dienend, introvert, hoogsensitief en hoogbegaafd en dat is de oorzaak dat ik sociaal sukkel. Ik gebruikte deze feiten vaak als verwijt, ‘was ik maar niet zo,’ of als rationalisering, ‘tjah zo is het nu eenmaal,’ of als emotioneel slachtofferschap, ‘zielige eenzame ik, oh arme.’
Het kostte me jaren om die vier eigenschappen als neutraal te laten zien en laten zijn. Omdat ik er zo vaak voor bekritiseerd ben, is de angst voor kritiek reëel gegrond. Maar dit wil niet zeggen dat het waar is. Er zijn angsten die echt zijn, maar die niet waar zijn. Het is echt dat ik voor die eigenschappen veroordeeld, bekritiseerd en buitengesloten werd. Maar dit wil niet zeggen dat ik om die eigenschappen veroordeeld, buitengesloten of bekritiseerd moet worden. Om daar van weg te draaien, het nodig dat ik mezelf laat zien dat ik zou willen wegdraaien. Er zijn momenten dat ik twijfel over een bepaalde keuze, waarbij het risico te groot is of de emotionele blootstelling het niet waard is, of waarbij de onzekerheid me echt kan raken, en dan doe ik het niet.
Door me bewust te worden van het feit dat mijn hersenen altijd nee tegen kwetsbaarheid gaan zeggen, ga ik ergens anders te rade. Als de Jaguar of de auto op hoge snelheid daar is, dan reageert je lichaam ook vanuit overleving. Maar als ik nadenk over het al dan niet ondernemen van iets, dan reageert mijn lichaam soms op de ene manier en soms op de andere. Het gebeurt in een moment van twijfel dat mijn hart snel slaat, dat ik heel veel moeite heb om bij mijn ademhaling te blijven. Daarnaast gebeurt het ook dat op een degelijk moment mijn lichaam eigenlijk vrij rustig is. Het zijn puur mijn gedachten en activiteit in mijn hersenen, die me de angst laat ervaren.
Door stil te staan kan ik opmerken waar ik op deze schaal zit of soms ervaar ik nog iets anders. Ik adem in en uit en sta stil bij de vraag: wat ervaar ik nu? Is het fysiek (honger, moe, nood aan veiligheid, onrust, koud of warm) dan probeer ik dat binnen de mogelijkheden op te lossen. Is het mentaal, dan geef ik me de toestemming om te voelen hoe ik me voel. Bijvoorbeeld traag is ook een ritme, een beetje vriendelijk is ook vriendelijk of laat jezelf maar in plezier glijden. Is het rationeel dan houd ik het bij om later te schrijven door een imaginaire post-it te maken. Ik neem een kernzin of beeld te maken als kapstok om daar later op in te gaan via schrijven. In het moment die gedachtegangen maken, is eigenlijk een vorm van piekeren.
Dit gedrag belonen je hersens niet met hormonale euforie. Ik geef mezelf heel bewust een compliment als ik handelde in lijn met mijn waarden. Kiezen voor waarheid, en dus zo ook voor de kwetsbaarheid van het leven, dat daar deel van is. Dit maakte dat ik bij twijfelen tot de conclusie kwam, dat ik kwetsbaar was. Dit is onzekerheid, emotionele blootstellingen en risico. Maar één dat aangeduid wordt door mijn hersenen en één dat ik niet echt voel in mijn lichaam. Dus het kan even goed zijn dat mijn lichaam ook nee zegt en dan nog kan ik kiezen om het wel te doen. Er zijn niet echt regels die ik volg. Buiten de onderdelen die ik hierboven exploreer. Ik heb meerdere informatiebronnen en ben ik nog steeds degene die beslist.
Suitably yours,
Annelies